ធនធាន

កម្លាំងលំហូរ

Intermediate
Go-with-the-flow Photo: © iStock trocphunc
1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars
Loading...
Resource Type
Experiment
Subjects
Engineering Physics
Topics
Energy Engineering Process
Time for activity
2-3 ម៉ោង

នៅក្នុងគម្រោងនេះ សិស្សនឹងរៀបចំរចនាសម្ព័នរាបស្មើរធ្វើត្រាប់តាមប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តនៃផ្ទៃរាបស្មើនៃស្រូវនៅក្នុងពិភពពិត។

Sience S
Technology T
Engineering E
Mathematics M
Introduction

ទឹកដែលចាក់ពីធុងមួយនឹងហូរទៅក្នុងដីដោយធម្មជាតិ វាដូចជាទឹកជាទូទៅហូរចុះពីលើភ្នំដោយសារទំនាញផែនដី។

ទឹកចេញពីកាំភ្លើងបាញ់ទឹកនឹងធ្វើដំណើរលឿន។ ព្រោះវាត្រូវបានរុញចេញដោយប្រើកម្លាំង។ ល្បឿនទឹកធ្វើដំណើរអាស្រ័យលើចំនួនកម្លាំងដែលអនុវត្តលើវា។ នៅពេលដែលទឹកត្រូវបានចាក់ចូលក្នុងជីឡាវ កន្លែងទូលាយនឹងពេញយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ នោះគឺដោយសារតែទឹកអាចធ្វើចលនាបានលឿននៅក្នុងតំបន់ធំទូលាយ ប៉ុន្តែបន្ថយល្បឿនក្នុងស្ថានភាពចង្អៀត។ វារុញទឹកទៅម្ខាងនៃជីឡាវនៅពេលវារំកិលឆ្លងកាត់ផ្នែកតូចចង្អៀត ព្រោះថានៅពេលទឹកផ្លាស់ទីពីចន្លោះធំទូលាយទៅកន្លែងតូចចង្អៀតសម្ពាធទឹកកាន់តែខ្ពស់។

ទឹកភ្លៀង ដែលស្រក់ពីបង្អួចនឹងលឿនជាងទឹកហូរនៅលើជញ្ជាំង។ នេះដោយសារតែការរត់លើផ្ទៃរដុបធ្វើឱ្យវាធ្លាក់ចុះដោយសារតែការកកិត។ ទំនាញផែនដីប៉ះពាល់ដល់ទិសដៅទឹកដែលហូរចូល។ ទំនាញកម្លាំង និងកកិតប៉ះពាល់ដល់សម្ពាធទឹកនិងល្បឿនទឹកហូរយ៉ាងលឿន។

ទឹកអាចហូរតាមវិធីផ្សេងៗគ្នា។ ការសិក្សាអំពីរបៀបដែលទឹកហូរគឺជាផ្នែកមួយនៃសាខារូបវិទ្យាដែលគេហៅថាឌីណាមិកវត្ថុរាវ។ នៅក្នុងការពិសោធន៍នេះសិស្សនឹងសង្កេតមើលពីរបៀបដែលទឹកហូរដោយសង្កេតមើលចលនារបស់បាល់ផ្លាស្ទិច។ ភ្ជាប់ការពិសោធនេះទៅនឹងការអនុវត្តជាក់ស្តែង សិស្សនឹងយល់ពីវិទ្យាសាស្ត្រនៅពីក្រោយការធ្វើស្រែថ្នាក់ៗ។

វាលស្រែបាណូនៅប្រទេសហ្វីលីពីនគឺជាស្រទាប់ថ្នាក់ៗដែលឆ្លាក់នៅតាមជួរភ្នំដែលអនុញ្ញាតឱ្យកសិករធ្វើស្រែនៅលើជម្រាលភ្នំដែលមិនគួរឱ្យជឿ។ សំណង់ទាំងនេះមានអាយុកាល 2000 ឆ្នាំ ដែលមានន័យថាវាត្រូវបានផលិតដោយដៃនិងដោយគ្មានឧបករណ៍សំណង់ទំនើបឡើយ!
ផ្ទៃថ្នាក់ៗត្រូវបានស្រោចទឹកដោយប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត (ការប្រើទឹកសិប្បនិម្មិតដល់រុក្ខជាតិសម្រាប់គោលបំណងកសិកម្ម) ដែលបានបង្ហូរទឹកចេញពីប្រភពទឹកភ្នំ និងទឹកហូរកាត់ស្រទាប់នីមួយ។ នេះមានន័យថាប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តត្រូវបានផ្តល់ថាមពលទាំងស្រុង ដោយទំនាញផែនដី (កម្លាំងដែលទាញវត្ថុចុះក្រោមឆ្ពោះទៅផែនដី) នៅពេលដែលទឹកហូរចុះពីលើភ្នំ។

នៅក្នុងគម្រោងនេះ គោលដៅរបស់យើងគឺដើម្បីកសាងគំរូនៃវាលស្រែបាណូដោយប្រើសំភារៈទូទៅមួយចំនួន (រូបភាពទី 2) ។ សិស្សនឹងរៀបចំរចនាសម្ព័នថ្នាក់ៗ នោះអង្កាំប្លាស្ទិច ឬឈើ នឹងមានលំហូរដូចប្រព័ន្ធស្រោចស្រពនៅលើផ្ទៃដីស្រូវពិតៗ។ អង្កាំអណ្តែតក្នុងទឹកពីព្រោះដង់ស៊ីតេរបស់វា (ម៉ាស់ក្នុងមួយឯកតា) ទាបជាងដង់ស៊ីតេទឹក។ ពួកវាអូសតាមបណ្តោយពីព្រោះទឹកមាន ភាពស្អិតទប់ មានន័យថាវាជះឥទ្ធិពលកកិត (កម្លាំងដែលទប់ទល់នឹងចលនា) នៅពេលវាហូរកាត់ ឬជុំវិញវត្ថុអ្វីមួយ។

ចុងបញ្ចប់យើងអាចប្រើគម្រោងនេះដើម្បីបង្ហាញពីដំណើរការរចនាវិស្វកម្ម។ វាប្រហែលជាមិនអាចទៅរួចទេ ដែលអ្នកនឹងគិតពីគំនិតមួយសម្រាប់ម៉ាស៊ីន រួចអង្គុយចុះហើយសាងសង់វាហើយឱ្យវាដំណើរការបានល្អនៅពេលសាកល្បងដំបូង។ តែអ្នកអាចលើកទឹកចិត្តសិស្សឱ្យបង្កើតការរចនាផ្ទាល់ខ្លួន សាកល្បងរចនា និងកែប្រែការច្នៃប្រឌិតដើម្បីកែលម្អពួកគេ។

វិស្វករអាជីពកម្រទទួលបានភាពជោគជ័យនៅពេលសាកល្បងដំបូងណាស់!

Key Objectives
  1. កសាងគំរូនៃប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តថ្នាក់ដែលប្រើទឹកហូរដើម្បីដឹកលំហូរអង្កាំពីថ្នាក់លើ ធ្លាក់ចុះមកថ្នាក់ក្រោមបំផុត
  2. ស្វែងយល់អំពីលក្ខណៈសម្បត្តិ និងធម្មជាតិនៃទឹក។
  3. ស្វែងយល់ដឹងអំពីប្រភេទលំហូរដែលត្រូវបានប្រើនិងវិទ្យាសាស្ត្រនៅពីក្រោយការធ្វើស្រែជាថ្នាក់
Guiding Questions
  1. តើគេយកអ្វីកំណត់ប្រសិនបើវត្ថុមួយអណ្តែតក្នុងទឹក?
  2. តើវាលស្រែថ្នាក់ត្រូវបានស្រោចស្រពដោយមិនប្រើអគ្គិសនីឬឧបករណ៍ទំនើបយ៉ាងដូចម្តេច?
  3. ហេតុអ្វីបានជាទឹកនៅរាវលើជួរសីតុណ្ហាភាពធំ? តើវាជួយឱ្យវត្ថុមានជីវិតយ៉ាងដូចម្តេច?
  4. តើទឹកកកអណ្តែតជួយសត្វក្នុងធម្មជាតិដែរឬទេ? បើដូច្នេះតើវាជួយយ៉ាងដូចម្តេច?

Authors

Harishbabu Kalidasu, Dr. Mya Thein adapted from Ben Finio, PhD, Science Buddies. This project is based on the "Phil It Up" friendly competition designed by employees of Fluor Corporation located in Manila, Philippines.